خرمالو درختی است که بیشتر در مناطق گرمسیر کشت می شود میوه این گیاه خوراکی میباشد رنگ آنها از نارنجی و زرد روشن تا نارنجی و قرمز تیره متفاوت است.خرمالو دارای مقادیر قابل توجهی ویتامین های B۳ ،B۲، B۱ و C است، در ضمن این میوه مواد معدنی ضروری برای بدن مانندکلسیم، گوگرد، آهن، فسفر و پتاسیم و مقداری نیز سلولز دارد.در ایران خرمالو را به پایه وحشی آن که خرمندی نامیده می شود پیوند می زنند و همچنین می توان با قلمه زدن آن را تکثیر نمود. برای غرس نهال خرمالو آن را در ارتفاع یک متری از سطح زمین می کارند و این در حالی است که نهال خرمالو دارای ۴ الی ۵ جوانه باشد و پیش از فصل بهار حدود ۳۰ الی ۵۰ درصد شاخه های آن را هرس می نمایند .ارتفاع درخت خرمالو در حدود ۸ تا ۱۲ متر می گردد.کاشت و پرورش خرمالو و تولید آن به عنوان یک محصول مهم باغی در ایران و جهان از قدمت چندانی برخوردار نمی باشد . در سال ۱۹۷۰ میلادی تولید خرمالو در ایران ۲۵ تن بوده است و تولید محصول آن طی ۴۰ سال اخیر در مقایسه با دیگر کشورهای عمده تولید کننده خرمالو بسیار ناجیز می باشد.در ایران تنوع ژنتیکی در ۲۲ نمونه خرمالو (کاکی) و ۷ نمونه مربوط به گونه های (لوتوس و ویرجینانا) وجود دارد. میوه های این گونه ها گرد، بلوطی و قلبی شکل می باشند. دیگر ارقام خرمالو در ایران رقم فوی کاکی fuykaki می باشد . میوه های آن مدور و تقریبا بزرگ می باشد واز نظر طعم و مزه از ارقام مرغوب خرمالو محسوب می گردد.
کاشت خرمالو در گلدان:
- برای کاشت هسته خرمالو در گلدان، بعد از خریدن خرمالو، یکی از خرمالوهای رسیده و سالم را جدا کنید و هسته های میوه را به آرامی جدا کنید و با آب ولرم خوب بشویید، به شکلی که قسمتهای گوشتی میوه به طور کامل از روی هسته ها پاک بشود.
- هسته های خرمالو را داخل ظرف آبی قرار ده ید و آن را در محلی گرم و کم نور قرار دهید.
- اگر آب حالت شفاف خود را از دست داد، آب ظرف را عوض نمایید.
- بعد از گذشت چند روز جوانه های کوچکی از هسته خرمالو خارج می گردد. در این زمان شما می توانید گیاه جوان را به گلدان با خاک مناسبی که آماده کرده اید، منتقل کنید.
- در زمان انتقال جوانه ها مراقب باشید جوانه آسیب نبیند و خاک اطراف آن را به آرامی بفشارید.
- بعد از کاشت هسته های خرمالو، آن را آبیاری کامل انجام دهید به طوری که آب از ته گلدان خارج گردد.
- گلدان حاوی جوانه ها را در محلی با دما و نور مناسب بگذارید.
خاک مناسب خرمالو :
خاک مناسب برای درخت خرمالو باید سبک و قابل نفوذ به آب و حاصلخیز باشد. بهترین خاک برای این درخت، خاک مرطوب و خنک است که اصولاً باغات قدیمی که خاک های حاصلخیزتری دارند بهتر جواب می دهند؛ به همین دلیل بهتر است افرادی که می خواهند اقدام به کشت این گیاه نمایند داخل باغچه منازل را از خاک باغات قدیمی پر کنند. علت موفقیت کاشت این درخت در بعضی از منازل همین امر است، زیرا بعضی از افراد برای باغچه منازل از خاک مراتع استفاده می کنند که برای کاشت و پرورش این گیاه مناسب نیست .
درخت خرمالو نیاز به کودهای دامی فراوان دارد. اما به این نکته نیز باید توجه داشت که از کودهای پوسیده دامی استفاده گردد و نه از کودهای تازه و نپوسیده. همچنین بهتر است داخل منازل به دلیل این که حجم خاک باغچه کم و محیط رشد ریشه محدود است، جهت تغذیه درختان خرمالو از کودهای نیمه آلی به نام ورز استفاده گردد. در اسفند ماه پس از رفع سرمای زمستان به ازای هر درخت خرمالو ۴ تا ۵ کیلوگرم ورز در سطح باغچه پخش می کنند و عمل شخم زنی را انجام می دهند.
در حین عمل شخم زنی باید به این نکته توجه شود که حتماً زمان آن در اسفند ماه باشد. با توجه به این نکته که درخت خرمالو به شخم عمیق نیاز ندارد (چون اگر ریشه ها آسیب ببینند به سختی و دیر ترمیم می گردند).
آبیاری درخت خرمالو :
درخت خرمالو نیاز آبی نسبتا بالایی دارد. این گیاه به خشکی حساس است و به خصوص در هوای گرم، نیاز آبیاری بیشتری دارد و باید آبیاری منظم انجام شود. البته لازم به ذکر است، آبیاری بیش از حد باعث می شود که ریشه دچار کمبود اکسیژن شده و بارزترین علامت غرقابی، ریزش میوه های درخت است.
کود های مورد نیاز خرمالو :
خرمالو به مواد غذایی کمی نیاز دارد و در مناطقی که کود گیاهی در دسترس می باشد به کود شیمیایی نیاز نخواهد بود ولی در صورت عدم وجود کود گیاهی، میتوان از ترکیبی از کودهای شیمیائی N-P-K به نسبت ۱۰-۱۰-۱۰ استفاده نمود. کود را باید اواخر زمستان و اوائل بهار در پای درختان پخش نمود.
تکثیر درخت خرمالو :
در زمان کاشت درخت خرمالو نکات ذیل بایستی مورد توجه قرار گیرند:
۱- زمان کاشت خرمالو پیوندی حدود ۱۵ اسفند ماه است. چنانچه زودتر جهت کشت اقدام شود، احتمال بروز سرمازدگی نهال زیاد است، چون به عمل جابه جایی حساس است .
۲- نهال پیوندی در موقع کاشت حتماً تا همان محلی که در خزانه زیر خاک بوده در محل کاشت در زیر خاک قرار گیرد. نکته قابل اهمیت این است که عمیق کاشتن نهال و سطحی کاشتن هر دو مضر است .
۳- در زمان کاشت از دادن هرگونه کود حیوانی و کود شیمیایی خودداری شود. عمل تقویت از سال دوم شروع شود که بهتر است از همان ورز استفاده گردد .
۴- پس از کاشت، عمل آبیاری یک نوبت انجام شود و تا نهال خرمالو جوانه نزده است، آبیاری دوم صورت نگیرد .
۵- از سال دوم عمل سربرداری و هرس فرم دهی طی دو تا سه سال انجام گیرد .
بعد از کاشت نهال خرمالو در محل اصلی، بعد از سال دوم باید عمل کوددهی و تقویت انجام گیرد. در سال های بعدی باید به این نکته توجه کرد که میوه خرمالو روی شاخه های یک ساله است؛ یعنی در فصل خزان اگر هرسی صورت گیرد، شاخه سال قبل که محل تولید میوه است نبایستی حذف شود .درخت خرمالو در فصل بهار به آب کمتری نیاز دارد و در فصل تابستان با گرم شدن هوا نیاز به آب بیشتری دارد .
بعضی از پرورش دهندگان از ریزش خرمالوهای تازه تشکیل شده در فصل بهار شکایت دارند که علت آن آفت یا بیماری نیست، بلکه چون درخت خرمالو به میزان زیادی گل تولید می کند و اگر شرایط مناسب باشد تمام گل ها تبدیل به میوه می شود، پس از تشکیل میوه چون درخت توان نگهداری و تغذیه تمامی میوه ها را ندارد، چنانچه درخت خوب تغذیه و تقویت نشده باشد حدود ۵۰ درصد میوه ها در حالت فندقی ریزش دارد. اما چنانچه درخت خوب تغذیه و تقویت شده باشد، میزان ریزش میوه در فصل بهار کمتر است. به هر حال درخت خرمالو آن مقدار میوه را که می تواند تغذیه کند، نگه می دارد و اضافی آن ریزش دارد.
برداشت:
میوه خرمالو زمانی که قرمز شد، هنوز نرسیده است و میوه نارس آن حاوی مقدار زیادی تانن بوده و بهتر است که میوه روی درخت بماند تا عمل رسیدن اتفاق بیفتد ولی چنانچه شرایط مساعد نباشد و سرما و یخبندان در فصل پاییز زودتر شروع شود میوه را نیمه نارس برداشت کرده و عمل رسیدن میوه در انبار صورت می گیرد.
آفات و امراض درخت خرمالو
مگس سفید و تریپس ها به پوست میوه خرمالو صدمه زده و موجب بدرنگ شدن میوه خرمالو می گردند. آبیاری بیش از حد نیز موجب فاسد شدن ریشه گیاه می گردد. حیوانات موذی مانند موش نیز به ریشه درخت خرمالو صدمه وارد می آورند.
زود گلدهی، ریزش محصول و ترک خوردن میوه در اطراف کاسبرگ و آفتاب سوختگی میوه از امراض درخت خرمالو محسوب می شود. ریزش میوه پدیده ای طبیعی در درختان میوه ازجمله خرمالو است و در عین حال تغذیه گیاه خرمالو با کود پوسیده حیوانی به مقدار کافی از ریزش میوه به نحو موثری جلوگیری می نماید.
منبع: ساعدنیوز | https://saednews.com