شیرخشت درخت یا درختچه بزرگ خزان پذیر به بلندی و گستردگی ۱۰ متر است. دارای برگ های بیضی شکل بوده و گل های سفید آن در تابستان ظاهر شده و به دنبال آن میوه های کروی قرمز رنگ تولید می گردند.جنسی از گیاهان چوبی از خانواده گل سرخ است. برگ ها مدور وگرد با نوکی کوچک به طول ۵ تا ۱۲ میلیمتر ، به رنگ سبز تیره و براق در قسمت فوقانی، مویی زبر در قسمت تحتانی و نارنجی و ارغوانی در هنگام ریزش می باشند .
گل های ۱ تا ۲ تایی با دمگل کوتاه، گلبرگ های افراشته، مایل به قرمز یا سفید و میوه هایی به رنگ قرمز روشن، تخم مرغی شکل به طول ۵ میلیمتر و به طور معمول حاوی ۳عدد بذر می باشد . دارای ریشه راست به رنگ خاکستری مایل به قرمز است. در اوایل تابستان گلهای سفید تا قرمز رنگ مجتمع در انتهای شاخه ها ظاهر می شوند و به دنبال آن خوشه های میوه های شفت آلبالو مانند تولید می گردند.
خواص شیرخشت :
انواع شیرخشت از نظر طبیعت کمی گرم و از نظر رطوبت و یبوست معتدل است. برخی خواص دارویی این شیرخت عبارتند از:
- از مهمترین خواص شیرخشت، درمان زردی نوزادان است که از گذشته مورد استفاده بوده است، تحقیقات محققان نیز نشان داده، استفاده از عصاره گیاه دارویی شیرخشت اثر مطلوبی بر بهبود نوزادان مبتلا به زردی دارد، به این منظور مقداری از آن را همراه با عرق بید کاسنی مخلوط کرده و روزانه مصرف شود.
- مصرف شیرخشت موجب رفع یبوست می شود و جزء ملین های قندی محسوب میگردد.
- شیرخشت را به عنوان ماده مغذی و دارو مصرف میکنند و در دهان ایجاد برودتی مطبوع میکند که از تشـنگی کاسته و رفع عطش میکند.
- شیرخشت را در تب های حصبه ای و سـرخک بـه عنـوان ملین ملایم بدون اثر تحریکی شدید به کار میبرنـد. برای درمان تب حصبه یا روده باید پنج گرم آن را در دو لیوان آب هندوانه حل کرده در طول روز هر مرتبه یک فنجان از آن را جرعه جرعه بنوشند.
- از جدیدترین خواص شیرخشت، نتایج تحقیقاتی است که بر روی آن بـه عمـل آمـده و ثابـت کـرده اسـت کـه شیرخشـت عامـل بـزرگ ضـد تشعشعات اتمی است و میتواند بشر را ۵۰ درصـد و در مطالعــه ای دیگــر ۱۰ تــا ۱۵ درصــد در برابــر خطــرات تشعشعات اتمی محافظت کند.
- شیرخشت بـرای تقویـت کبد، معـده و احشـاء داخـل شـکم مفیـد اسـت و بـرای سـرفه، خشونت سینه و حلق داروی خوبی محسوب میگردد.
- ضماد شیرخشت جلا دهنده پوست است، همچنین برای روشن شدن پوست، تمیز کردن صورت و شاداب کردن آن یک لیوان شیر تازه گاو را با پنج گرم شیر خشت مخلوط کرده سه مرتبه در روز پوست صورت را با آن پاک کنید.
- برای درمان و رفع تب اطفال باید پنج گرم شیرخشت را در یک بطری عرق بید کاسنی حل کرده، هر یک الی دو ساعت یک مرتبه نصف الی یک فنجان با آن بخورانید.
- گاهی در اثر مصرف غذاهای نامناسب، معده مرتب صدا می دهد و صدای غرغر کردن آن را نزدیکان می شنوند، به این منظور ۳ گرم زیره سیاه را با یک لیوان آبجوش پانزده دقیقه دم کرده در آن ۲ گرم شیر خشت را حل کنید و نیم ساعت بعد از غذا میل کنید.
- از شیرخشت برای کمک به درمان زونا (آبله مرغان در بزرگسالان) میتوان بهره برد.
شرایط پرورش گیاه شیرخشت :
به انواع اقلیم ها،جز نواحیِ بسیار گرم،تحمل نشان می دهد،ولی بهترین رشد را در آب و هوای خنک و مرطوب دارد.
نور مورد نیاز شیرخشت :
وجود آفتاب کامل بهترین وضعیت است.بخشی از روز،سایه را تحمل می کند،اما از تراکم گیاه کاسته می شود.
خاک مناسب شیرخشت :
خاک های فقیر را تحمل می کند،اما بهترین وضعیت را در خاک های خوبی خواهد داشت که مقداری مواد آلی به آن افزوده باشند.
آبیاری شیرخشت :
بوته های نوکشته آبیاری منظم می طلبند اما بوته های جاافتاده مدتی طولانی بی آبی را تحمل می کنند.در ماههای تابستان با آبیاری عمیق گهگاهی بوته ها را شاداب نگاه دارید.
کوددهی شیرخشت :
کود چندان لازم نیست،اما دادن مواد غذاییِ چندمنظوره به زمین در اوایل بهار نشو و نمای بهتر را موجب خواهد شد.اگر گونه های ریز برگ،مثل C.conspicuus،برای ایجاد دیواره ی پرپشت دارید،خاک را منظماً تقویت کنید.زیرا ریشه های نباتات مجاور هم برای کسب غذا در رقابت اند.
هرس شیرخشت :
به طور کلی بهترین زمان پیرایش اواخر زمستان است. می توان درسایر ماهها نیز آن را هرس کرد، اما در این صورت گلهای کمتر و در نتیجه،میوه های کمتری در بهار آینده خواهید داشت.
تکثیر شیرخشت :
این گیاه با قلمه های نیمه خشبی و کاشت بذر تکثیر می یابد. زمان مناسب برای کاشت بذر اوایل بهار می باشد. برای قلمه گیری بهتر است از قلمه های انتهایی گیاه استفاده شود، به همین منظور در اواخر تابستان می توان قلمه ها را تهیه نمود.
منبع: ساعدنیوز | https://saednews.com