گیاه گاردنیا (نگهداری + پرورش)

گاردنیا یک گیاه گلدار همیشه سبز از خانواده Rubiaceae (روناس) و از جنس Gardenia میباشد ، این جنس شامل ۲۵۰ گونه مختلف میباشد که همگی به صورت درختچه یا درخت کوچک و همیشه سبز میباشند.
این گیاه ، گیاهی محبوب میباشد با گلهای سفید ،معطر و بسیار زیبا که در بهار دیدن این گل ، بسیار لذت بخش است.گاردنیا در آب و هوای گرمسیری رشد میکند و به رطوبت نیاز دارد.

گاردنیا ، بوته ای همیشه سبز با ارتفاعی بین ۱۵۰ تا ۱۸۰ سانتی متر است .پوست این درختچه مایل به خاکستری رنگ میباشد ، برگهایی تیره و براق به طول ۵ تا ۱۰ سانتی متر دارد و جوانه های این گل سفید و به قطر ۱۰ سانتیمتر است .گلها بزرگ ، سفید و مومی شکل و بسیار معطر بوده و در بهار ظاهر میشوند و در تابستان شکوفا میشوند .هر گل میتواند دارای ۵ گلبرگ و یا تعداد زیادی گلبرگ باشد .
میوه گاردنیا کوچک ، نارنجی رنگ و بیضی شکل بوده و از بذرهای موجود در آن برای تکثیر گیاه استفاده میشود.

نگهداری از گیاهان آپارتمانی به علت تمیز کردن هوا، کاهش میزان استرس و آلودگی، زیبایی بخشی به محیط و استفاده از اکسیژنی خالصی که تولید می کنند بسیار پر اهمیت است اما نگهداری از گیاه گاردنیا علاوه بر این خصوصیات ، خصوصیات دیگری نیز دارد که آن زیبایی خاص این گیاه و بوی معطر آن است که ما را ترغیب می کند این گیاه زیبا را در آپارتمانمان نگه داری کنیم واز زیباییش کمال استفاده را ببریم.

گاردنیا به خاطر یک دلیل ساده گیاهی بسیار دوست داشتنی شده، بوی دل انگیز و به یاد ماندنی اش! پس با پرورش آن در خانه علاوه بر گل های باشکوهش، از بویی خیال انگیز هم بهره مند می شوید!
فکر می کنم اگر به خاطر بوی لطیف گاردنیا نبود، این گیاه هیچ وقت راهش را از گلخانه به درون خانه باز نمی کرد.
گاردنیا همچنین هدیه ای محبوب است و هنگامی که به گل می رود غیر قابل مقاومت می شود! اما نگهداری این گیاه زیبا در شرایط معمول درون خانه اندکی سخت است. با این حال، حتی اگر چند ماه هم درون خانه تان زنده بماند رسالت خود را انجام داده!

نیازها:

نور :

به نور کامل نیاز دارد،برگها و گلهای گیاه در نور مستقیم افتاب به خصوص در ظهر تابستان صدمه میبینند.

دما:

در طول بهار و تابستان در درجه حدود ۲۰ نگهداری و در درجه حرارت بالاتر غبارپاشی را فراموش نکنید.در زمستان گیاه را در ۱۰ درجه نگهداری کنید

آبیاری:

بستر کاشت گاردنیا نباید خشک و یا خیس و غرقابی شود. خشکی کشیدن گیاه موجب قهوه ای شدن و ریزش برگها گاردنیا باید بر طبق برنامه ای منظم آبیاری شود. برای تعیین زمان آبیاری می توانید سطح خاک را بررسی کنید اگر خاک تا عمق ۵ سانتیمتری، رطوبت خود را تا حدودی از دست داده بود زمان مناسبی برای آبیاری است. توجه به این مسئله ضروری است که برای آبیاری این گیاه نباید از آبهای املاح دارد استفاده شود . وجود املاح در آب یکی از دلایل از بین رفتن تدریجی گاردنیا است که ابتدا موجب زرد شدن برگسار و در نهایت ریزش آنان می شود و اگر به جای آب سرد از آب ولرم استفاده شود نتایج بهتری بدست می آید. رطوبت محیط نیز برای گاردنیای گلدانی مهم است. غبارپاشی موثر است اما برای برطرف ساختن نیاز رطوبتی این گیاه به تنهایی بخصوص در روزهای گرم کافی نیست و همچنین ریزش قطرات آب بر روی گلها می تواند منجر به زرد-قهوه ای شدن گلها و ریزش آنان بشود. بنابراین می توان یک زیر گلدانی که بزرگتر از زیر گلدانی گیاه است تهیه کرد و داخل آن سنگریزه ریخت و گلدان را بر روی این سنگریزه ها قرار داد. سپس در زیر گلدانی حاوی سنگریزه تا حدی آب می ریزیم به نحوی که ته گلدان گاردینا با اب در تماس نباشد و سطح آب موجود در زیر گلدانی پایین تر از کف گلدان حاوی گیاه قرار گیرد.زیرا اگر کف گلدان و منافذ آن با آب در تماس باشد ، آبهای اضافه بعد از آبیاری (زه آب) از گلدان خارج نمی شود و این منجر به آسیب رسیدن به گیاه خواهد شد. آب موجود در زیر گلدانی به تدریج تبخیر شده و رطوبت مورد نیاز برگسار گاردنیا را فراهم می کند. البته با وجود بکارگیری این روش غبارپاشی برگسار را فراموش نکنیدو چند بار در طی روزهای گرم این کار را البته با استفاده از آبهای بدون املاح انجام دهید و همچنین مراقب خیس نشدن غنچه ها و گلهای این گیاه نیز باشید زیرا خیس شدن گلها موجب بد رنگ شدن آنان خواهد شد. همچنین غبارپاشی در زیر نور مستقیم آفتاب منجر به ایجاد لکه های قهوه ای و سوخته بر روی برگهای گیاه خواهد شد.

در طول بهار و تابستان هفته ای سه بار ابیاری کنید.در پائیز و زمستان هفته ای یکبار کافی است.از اب بدون املاح استفاده گردد.

رطوبت:

در بهار و تابستان با اب سبک و بدون املاح به طور روزانه غبارپاشی و دقت کنید غنچه ها و گل های باز شده مرطوب نشوند،جهت تامین رطوبت دائمی و پایدار به زیر گلدانی حاوی سنگریزه اب اضافه کنید و توجه نمایید که ته گلدان با اب در ارتباط نباشد

تغذیه :

در بهار یکبار و در تابستان یکبار با کود اهن دار تغذیه مصنوعی کنید،از مواد غذایی دیگر طبق دستور هر دو هفته یکبار در فصل رشزهد استفاده گردد.

خاک مناسب :

گاردنیا خاک اسیدی را دوست دارد و اگر شرایطی بجز این برای آن فراهم شود قادر به جذب و استفاده از برخی عناصر غذایی بخصوص آهن نیست که در نتیجه آن برگها زرد می شوند. برای تهیه مخلوط خاکی گاردنیا حتما از پیت ماس حداقل به میزان ۳۰٪ حجم کل بستر کاشت استفاده کنید زیرا این ماده به کاهش اسیدیته بستر کاشت گاردنیا کمک می کند. از جمله مخلوطهای مناسب جهت کاشت گاردنیا عبارتند از: پیت موس +پرلایت + ورمی کولایت را به شکل حجمهای مساوی ، پیت موس+کمپوست (خاک برگ پوسیده) به حچمهای مساوی که البته در این صورت سهم پیت موس ۵۰٪ می شود که همانطور که اشاره شد در برخی منابع علمی تا ۳۰٪ برای وجود پیت موس در مخلوط خاک پیشنهاد شده است بنابراین می توان قسمت سوم را از خاک باغچه سیاه و نرم استفاده کرد.پیت موس+کمپوست+سبوس برنج از دیگر ترکیبات کاشت این گیاه عنوان شده است.برای کاهش اسیدیته بستر کاشت برخی از پرورش دهندگان خانگی کاربرد مقداری سرکه و یا آبلیمو با آب آبیاری را در کاهش اسیدیته خاک موثر اعلام کرده اند. گاهی برخی از آنان سرکه قبل از ظهور علائم زردی برگها و یا با مشاهده اولین علائم بر روی سطح خاک می پاشند تا به کاهش اسیدیته کمک کند. همچنین کاربرد کودهای حاوی آهن همانند شلات آهن در کاهش اسیدیته خاک موثر است اما باید مراقب استفاده بیش از اندازه این کودها بود زیرا ممکن است منجر به نابودی گیاه شود. بنابراین استفاده از کودهای آهن دار در طی فصل رشد یک بار در اوایل بهار و یک بار در اوایل تابستان توصیه می شود و از کودهایی که مخصوص گیاهان اسیدی دوست هستند مطابق دستور کارخانه سازنده کودها و معمولا هر دو هفته یکبار استفاده شود. مصرف بیش از اندازه کودها موجب شور شدن بستر کاشت و در نتیجه آسیب دیدن ریشه ها می شود. بهترین زمان کوددهی این گیاه در اواسط بهار است تا به تشکیل جوانه های گل کمک شود اما در طی فصل پاییز نیز بهتر است این گیاه کوددهی نشود زیرا موجب رشد ساقه های جدید و جوان می شود که به کاهش دمای محیط حساس هستند. بستر کاشت گارنیا باید زهکش خوبی داشته باشد و از هموس نیز غنی باشد.زهکش فقیر خاک می تواند منجر به افزایش بیماریهای قارچی و پوسیدگی ریشه شود.

تعویض گلدان :

در سه سال اول،هر ساله در بهار،گلدان را با یک اندازه بزگتر تعویض و در سال های بعد که امکان تعویض وجود ندارد خاک های سطحی گلدان را با خاک نو و غنی عوض کنید

تمیز نمودن برگها:

غبارپاشی برای تمیز شدن برگها کافی است،از مواد براق کننده شیمیایی حتی الامکان استفاده نکنید.در صورت لزوم هر ماه یکبار استفاده گردد.

تکثیر:

یکی از روش های تکثیر گاردنیا، قلمه ساقه است. برای تکثیر گیاه به این روش از فصل بهار تا پاییز، چند ساقه نسبتا جوان از گیاه را به کمک تیغ یا چاقویی تیز و استریل از آن جدا کنید. قلمه ها را در هورمون ریشه زایی قرار دهید تا شانس موفقیت تان بالا برود. خاکی مخلوط از شن، پیت و خزه درست کنید. چند گلدان کوچک را پر از خاک ساخته شده تان کنید و سپس قلمه ها را در آن بکارید. قلمه ها را در محیطی نسبتا گرم و مرطوبت قرار دهید. بعد از چند وقت رشد جدید را در آن ها مشاهده می کنید و این به معنی موفقیت آمیز بودن قلمه گیری است!
البته همانطور که گفتیم، نگهداری گاردنیا درون خانه می تواند سخت باشد و ممکن است گیاه حتی آنقدر زنده نماند که بتوانید آن را تکثیر کنید. اما اگر واقعا به گاردنیاتان علاقه دارید تمام شرایط گفته شده در بالا را برایش فراهم کنید و دست از تلاش برندارید!

عوارض و درمان:

گیاه ظاهر نمیشوند: هوا خشک است،برگها را با اس سبک بدون املاح و ولرم غبارپاشی نمایید،ایجاد رطوبت دائمی و پایدار نتیجه بهتری دارد،هنگام غبارپاشی گلها را محفوظ نگه دارید.

برگها تغییر رنگ داده و لکه های دیسک مانند روی انها مشاهده میشوند: حشره افت عامل ان است،برگها را با سم حشره کش نفوذی سمپاشی نموده و پس از 48 ساعت دیسکها را با پارچه نرم پاک کنید.

برگها طوری زرد شده اند که فقط رگبرگ ها سبز شده اند: املاح موجود در اب و یا خاک عامل ان است،در بهار یکبار و در تابستان یکبار با کود اهن گیاه را تغذیه کنید،از اب بدون املاح برای ابیاری و غبارپاشی استفاده کنید.

زخم های پنبه ای سفید روی برگها و در قاعده انها تشکیل شده است:حشره افت عامل ان است،با سم حشره کش نفوذی هر دو هفته یکبار گیاه را سمپاشی کنید تا علائم برطرف شوند،به هنگام سمپاشی مواظب گلها باشید.

برگها در تابستان میریزند:گیاه خیلی تشنه است،گلدان ها را به مدت 15 دقیقه درون سطل پر از اب قرار داده و سپس خارج کنید،ابیاری را تنظیم و سطح خاک را در بهار و تابستان همیشه مرطوب نگه دارید.

لکه های سوخته روی برگها و گلها مشاهده میشوند:در افتاب غبارپاشی کرده اید،غبارپاشی را در سایه در صبح یا عصر انجام دهید

گلها زرد میشوند: رطوبت خیلی بالاست،جریان ملایم هوا در اتاق برقرار کنید.

گیاه سالم است،ولی غنچه ها سقوط میکنند: املاح موجود در اب یا عدم وجود رطوبت کافی عامل ان است،از اب بدون املاح برای ابیاری استفاده کرده و گیاه را غبارپاشی نمایید.

برگهای جدید ریز هستند: گیاه از کمبود عناصر غذایی رنج میبرد،هر دو هفته یکبار طبق دستور با مواد غذایی مصنوعی گیاه را تغذیه و مقداری کود اهن به محلول غذایی اضافه کنید.

گلها رنگ خود را از دست داده اند: صدمه مربوط به غبارپاشی است،در هنگام غبارپاشی گلها را محفوظ نگه دارید.

در زمستان برگها سیاه میشوند: هوا سرد است،گیاه را به محل گرمتری منتقل کنید.

برگها رنگ پریده هستند: نور کافی نیست،گیاه را به محل روشن تر و به دور از اشعه مستقیم افتاب منتقل کنید.

در سطح زیرین برگها تار عنکبوت مشاهده میشوند: کنه قرمز ریز عامل ان است،با پارچه و یا اسفنج اغشته به سم کنه کش سطح زیرین برگها را تمیز کنید تا علائم بر طرف شوند،ایجاد رطوبت پایدار در کاهش افت موثر است.