گیاه زرشک زینتی (نگهداری + پرورش)

زرشک زینتی از گیاهان بومی مناطق ژاپن و نقاط معتدل نیمکره شمالی می باشد. این گیاه درختچه هاییی تیغ دار دارد که چوب آنها قرمز و یا قهوه ای و زرد است. زرشک زینتی عموما ارتفاعی به اندازه ۱ تا ۵ متر به خود گرفته و برگ های آن به شکل تخم مرغ و سر نیزه ای بوده که رنگی سبز تا قرمز و زرشکی دارد. گل های این درختچه به صورت خوشه ای رشد می کند که رنگی زرد داشته و این امر در اواخر بهار اتفاق می افتد. پس از آن در حالیکه میوه های رشد کرده درختچه به اندازه ای کامل رسیده باشد به رنگ کاملا سرخ در خواهد آمد. این گیاه از دسته گیاهان زینتی است که هم می تواند به عنوان پرچین استفاده شود و هم به عنوان تک درختی زینتی، نور مناسب برای این گیاه آفتاب کامل است و از دسته گیاهان مقاوم به سرما به حساب خواهد آمد. برای رشد زرشک زینتی بهتر است آبیاری متوسطی انجام دهید و در نظر بگیرید که این گیاه مقاوم به کم آبی است.

برگ ها واژ تخم مرغی ، با طول ۳ سانتی متر ، تا حدی صاف ، دندانه تا حدی پهن ،گل ها با گل آذین خوشه ای کوتاه و بلند ۵-۱۰ تایی ، گل آذین چتری ، و زمان گلدهی اواخر اردیبهشت تا اواسط تیرماه و میوه ها بیضوی ، به طور حدود ۱ سانتی متر ، قرمز درخشان که زمان میوه دهی آن اوایل خرداد تا اواخر تیر ماه می باشد.

زرشک زرافشانی: مناسب برای کشت گروهی در وسط بزرگ راه ها، قابل کشت در حاشیه استخرها و آبریزها، جایگزین پیرکانتا در برخی محل ها.

زرشک معمولی: مناسب برای کشت توده ای به عنوان درختچه پوشاننده و راهنما، قابل کشت در حاشیه رودخانه ها و کشت به عنوان پرچین.

از زرشک علاوه بر مصارف گفته شده جهت رنگ کردن الیاف پشم، ابریشم و پنبه نیز استفاده می شود. دلایل متعددی برای استفاده از رنگ های گیاهی و معدنی برای رنگ کردن به خصوص پشم وجود دارد که عمدتا پایداری این رنگ ها و حفظ محیط زیست در نتیجه کاربرد آن هاست.

زرشک، الیاف را معمولا به رنگ زرد درمی آورد و مخلوط آن با زاج، رنگ زرد خالص می دهد. از ریشه زرشک جهت رنگ کردن چرم هم استفاده می کنند.

عصاره میوه زرشک با زاج زرد، رنگ قرمز ارغوانی می دهد و برای رنگ کردن پشم در صنایع قالی بافی مورد استفاده قرار می گیرد. از پوست تنه درختچه زرشک هم برای رنگ زرد در قالی بافی استفاده می شود.

بومیان شمال غرب اقیانوس آرام از ریشه نوعی زرشک برای رنگ کردن سبدها استفاده می کرده اند.

در هندوستان از قسمت های مختلف گونه B.aristata D.C علاوه بر مصارف دارویی به عنوان یک منبع رنگ و تانن برای رنگ لباس و تانن زدن به چرم استفاده می شود.

از ریشه دو گونه زرشک از هیمالیا نیز جهت تهیه رنگ زرد برای پارچه و پشم استفاده می کنند.

نتایج پژوهشی که در ایران با هدف استفاده از رنگدانه میوه زرشک به جای هماتوکسیلین (یک رنگ طبیعی که از مغز درخت چوب سرخ به دست می آید) انجام شده نشان می دهد که این رنگدانه جهت

رنگ آمیزهای بافتی در آزمایشگاه آسیب شناسی و بافت شناسی جایگزین خوبی برای هماتوکسیلین نسبتا گران قیمت است.

همچنین از چوب زرشک که بسیار خوب خراطی می شود برای کارهای خاتم کاری و منبت کاری استفاده می شود و خار آن نیز برای خلال دندان مفید است. ضمنا چوب زرشک جلاپذیر است.

در درمان بیماری گیاهی سوختگی آتشین با نام علمی Erwinia amylovora هم کاربرد عصاره گونه B.vulgaris مؤثر است و با استرپتومایسین قابل مقایسه است.

علاوه بر این با توجه به خواص دارویی قسمت های مختلف گیاه زرشک، استعداد بالقوه اثرات درمانی آن در خوراک دام و طیور نیز وجود دارد که با ادامه تحقیقات آغاز شده در این زمینه نتایج آن مشخص خواهد شد.

اقلیم:

مناسب مناطق گرمسیری نیست،ولی در بسیاری از مناطق دیگر می روید.نسبت به یخبندان بسیار مقاوم است

میزان نور و دما :

برای نشان دادن همه ی محاسن خود به آفتاب کامل نیاز دارد

خاک :

در بسیاری از خاکها به خوبی می روید ولی بهترین رشد را در خاک تقویت شده با مواد آلی دارد

طرز کاشت و پرورش:

آبیاری :

با این که همه ی زرشکها در برابر خشکی تحمل نشان می دهند،آبیاری منظم تابستانه آنها را پر جاذبه می دهند

کودهی :

غذای کامل گیاهی را اوایل بهار به کار بریدو برای انگیختن رشد بیشتر آن غذا را در اواسط تابستان تجدید کنید.

مشکلات :

ممکن است حشرات سپردار به بوته ها حمله کنند.این حشرات با سمپاشی یا پاشیدن روغن زمستانه به خوبی مهار می شوند.

گلدهی:

گلهای زرد درخشان در طول ماههای بهار شکوفا می شوند.

هرس:

بطورکلی برخی از پرورش دهندگان،آنرا با قیچی سرزنی به شکل گرد آرایش میکنند،ولی زرشکها اصولا به هیچ نوع هرسی نیاز ندارند.بهترین وقت قیچی زدن شاخه ها اواخر زمستان است،اما مرتب کردن در هر موقعی از سال مجاز است.

تکثیر زرشک زینتی :

بذر :

زرشکهای وحشی معمولاً بذر تولید می کنند و می توانند با پراکندن بذرشان به خوبی تکثیر شوند و حتی برخی از گونه های آن به دلیل تولید زیاد بذر و تکثیر زیاد، در برخی مناطق که شرایط آب و هوایی برای رشد و نمو آنان مناسب است به شکل گیاهی پر رشد و مزاحم در میایند. به نحوی که برای کنترل و کاهش میزان رشد آنان گاهی از سموم شیمیایی نیز استفاده می شود.

قلمه :

کاشت قلمه ها راه دیگر تکثیر این گیاهان است که میتوان از قلمه نیمه خشبی آن در اواسط تابستان تا حدود فصل پاییز استفاده کرد. قلمه ها به طول ۱۵-۱۰ سانتیمتر تهیه می شوند و حدود یک سوم تا یک دوم قسمت پایینی آن بدون برگ می شود و برخی از پرورش دهندگان نیز تنها ۳-۲ برگ در بالای قلمه باقی می گذارند و مابقی را قطع می کنند . برای محیط کاشت می توان از مخلوط شن +پرلایت و یا هر مخلوط دیگری که علاوه بر داشتن رطوبت مناسب زهکش خوبی نیز داشته باشد می توان استفاده کرد. قلمه ها را در محیط کاشت قرار دهید و مراقب عدم خشک شدن محیط باشید. گفته می شود اگر حداقل سه گره (گره محل اتصال برگها به ساقه است که البته این برگها قبل از کاشت قلمه ها حذف می شوند) در زیر محیط کاشت قرار گیرد نتیجه بهتری در ریشه زایی بدست می آید وجود دستگاه مه افشان و یا کشیدن پلاستیکی شفاف بر روی قلمه ها به منظور نگهداشتن و حفظ رطوبت اطراف قلمه ها به ریشه زایی بهتر آنان کمک می کند. محیط نیز می بایست روشن باشد اما گلدان محتوی قلمه ها و یا مکان کاشت آنان حتماً به دور از نور مستقیم خورشید باشد و دما نیز در حدود ۲۲-۲۰ درجه تنظیم شود. ریشه زایی قلمه ها در حدود شش تفه طول می کشد و زمانی که طول ریشه ها به حدود ۳-۲ سانتیمتر رسید می توان نسبت به جابجایی آنان اقدام کرد.

پاجوش :

روش دیگر تکثیر این گیاه استفاده از پاجوشهای آن است . پاجوشهای ۳-۲ ساله را که حدود ۷۰-۶۰ سانتیمتر طول دارند می توان از کنار گیاه مادری جدا کرد و به عنوان گیاهی مستقل در مکان جداگانه کشت کرد. معمولا درختچه ها و بوته هایی که حدود شش سال سن دارند پاجوش مناسب تولید می کنند که برای جداسازی مناسب است .منبع: سایت باغ شیشه ای و گاردن مارکت و سپاهان