گیاه قرنفل (نگهداری + پرورش)

قرنفل گیاهی است از تیره میخک که به عنوان گیاهی دوساله و علفی مورد کشت قرار می گیرد؛ اما این نکته را باید توجه داشت که اگر قرنفل در منطقه ای معتدل پرورش داده شود و یا هر سال پس از گلدهی، گلهای پژمرده و خشک آن حذف گردد، گیاه به صورت چند ساله خواهد شد که در این حالت بایستی هر ۲ الی ۳ سال یکبار گیاه را تقسیم کرده تا دچار بوته میری نشود. گاهی ارتفاع رشد به بیش از ۹۰ سانتیمتر میرسد که در این حالت بایستی از قیم استفاده نمود. گلهای این گیاه به صورت چتری باز می شود، معطر بوده و به رنگ سفید، قرمز و بنفش است.

قرنفل با میخک یک تفاوت عمده دارد و این تفاوت در برگهای آن است که برگهای قرنفل پهن و کوتاه و سبز رنگ است. قرنفل گیاهی است که مخصوص فصل سرما است و گلهای فصل سرد بایستی سرما ببینند تا کیفیت بهتری داشته باشند.

بومی نواحی کوهستانی معتدل اسپانیا و روسیه است. گیاهی است دو ساله ولی یک نژاد یک ساله از آن در دسترس است. بعضی از دو ساله های زودگل آن می توانند به عنوان یک ساله پرورش داده شود. قرنفل در مناطق سردسیری دو ساله و در مناطق معتدله و یا در صورت برداشت گل ها می تواند چندساله شود. بر خلاف میخک، برگ های قرنفل پهن و کوتاه و سبز می باشد. گل ها اغلب دو رنگ یا چند رنگ است و حاشیه گلبرگ ها دانه دار است. رنگ گبرگ ها درمرکز گل متفاوت است.

گل قرنفل انواع رنگ های سفید، صورتی، بنفش، قرمز، زرد، ارغوانی و غیره را دارد و یا به صورت دو رنگ دیده می شود. همچنین دارای رقم های کم پر و پر پر است. مجموع گل ها در انتهای ساقه به صورت یک چتر فشرده تخت قرار دارند که با براکته های برگ مانند احاطه شده است، به طوری که یش از باز شدن گل ها حالت فرچه مانند دارند.

نور مناسب قرنفل :

مکان آفتابی، خاک نسبتاً قلیائی و سبک.جهت افزایش طول دوره گل دهی گل های خشک را مرتباً می چینند. حداقل دمای قابل تحمل آن ۱۵- درجه سانتی گراد است.

آبیاری قرنفل :

به آبیاری منظم و متوسط نیاز دارد. زمانی که سطح خاک خشک شد می توان گیاه را آبیاری کرد. آبیاری بیش از اندازه این گیاه و ماندگاری آب در خاک پای گیاه موجب پوسیدگی طوقه(ناحیه اتصال ساقه به ریشه) ، زردی برگها و از بین رفتن گیاه می شود. آبیاری کم نیز در ابتدا موجب کاهش گلدهی گیاه، عدم رشد ، خشک شدن برگها و کوچک ماندن گیاه می شود.

دمای مناسب قرنفل :

وجود دمای خنک شبانه در حدود ۱۵ درجه برای گلدهی این گیاه بسیار مطلوب است. به طور کل زمانی که بذرهای این گیاهان را در سال جاری بکاریم، گلدهی گیاهان حاصل از رشد بذرها بعد از گذران پاییز و زمستان و در سال بعد روی خواهد داد.به بیان دیگر این گیاهان نیازمند یک دوره سرما هستند تا بتوانند توانایی گلدهی را بیابند. قرنفلها به شکل معمولا در اواخربهار/اوایل تابستان گل می دهند و در گرمای تابستان از بین نمی رود اما گلدهی آنان کاهش می یابد بنابراین اگر در منطقه ای گرم زندگی می کنید گیاه را در مکانی بکارید که از بعد از ظهر به بعد در سایه قرار بگیرد. قرنفل در طی زمستان می تواند سرما را تا حدود ۲۳- درجه سانتیگراد تحمل کند.

تکثیر گل قرنفل :

تکثیر آن از طریق تقسیم بوته، تهیه قلمه، خوابانیدن و کاشت بذر امکانپذیر است. بذر را در فروردین یا اردیبهشت در مخلوطی از خاک برگ و خاک باغچه در خزانه هوای آزاد می کارند و پس از چهار برگ شدن نشاها آن ها را به گلدان منتقل می کنند. قلمه را نیز در اواخر زمستان یا اوایل بهار از شاخه های گل نداده انتخاب می کنند و در ماسه می کارند.

گلدهی قرنفل :

در اواسط بهار یا کمی زودتر یک مرتبه توده ای از گل ها ظاهر می شود ولی به ندرت تک گل دیده میشود. در واقع فصل گلدهی آن کوتاه است. بنابراین برای جبران این مورد، نشاها را در زمان های مختلف تهیه و با فاصله ۱۵ روز منتقل میکنند.
فتوپریود بر خلاف سرما اثر کمی روی گلدهی قرنفل دارد که آن را از دیگر گیاهان نیازمند سرما، که برای تمایزیابی و نمو گل به روز بلند نیاز دارد، متمایز میکند. برای گلدهی این گیاه نیاز به دریافت سرما دارد. برای درک سرما گیاه باید ۱۲ تا ۱۵ هفته در دمای بالاتر از ۳۵ درجه سانتی گراد قرار گیرد و برای برطرف شدن نیاز سرمایی ۱۲ هفته در دمای ۴-۷ درجه سانتیگراد قرار گیرد و گیاه کامل وارد بهارش شود.

خاک مناسب قرنفل :

خاک با زهکش خوب و مواد ارگانیک مانند خاک برگ و یا کود پوسیده دامی رشد و گلدهی این گیاه را تضمین می کند بنابراین می توان از مخلوطی همانند خاک معمولی+خاک برگ استفاده کرد و یا اینکه مخلوطی همانند خاک برگ+کوکوپیت+پرلایت را بکار برد. برای کوددهی این گیاه نیز می توان از کود کامل با فرمول ۱۰-۱۰-۱۰ هر ۴-۳ هفته یکبار استفاده کرد.

هرس قرنفل :

برای تشویق گیاه به گلدهی بیشتر و طولانی تر کردن فصل گلدهی، گلهای خشک را مرتبا از گیاه جدا کنید تا انرژی گیاه به جای اینکه صرف تولید بذر شود، صرف تولید گلهای جید شود. همچنین ساقه هایی را که گلدهی داشته اند می توان تا حدود نیمی از ارتفاع آنان قطع کرد تا تولید ساقه های جدید تشویق شود. ناگفته نماند که اگر چه به شکل معمول این گیاه به شکل دو ساله نگهداری میشود (سال اول کاشت و سال دوم گلدهی) اما اگر در پایان فصل گلدهی ساقه های گیاه را به شکلی کوتاه کنیم که یک دوم و حتی یک سوم از ارتفاع آنان باقی بمانند گیاه در سال آینده (سال سوم) نیز می تواند به رشد خود ادامه دهد و گلدهی نسبتا خوبی را داشته باشد. در واقع با این کار مانع از بذردهی گیاه می شویم تا گیاه قدرت خود را برای سال آینده حفظ کند.

پرورش و کاشت بذر گل قرنفل در گلدان :

بذرها را به مدت ۱۲ الی ۲۴ ساعت در آب ولرم بخیسانید.

گلدان را با خاک سبک و شنی پر نمایید.

بذرها را با فاصله ۸ الی ۱۰ سانتی متری از هم و در عمق ۳ میلی متری خاک قرار دهید.

بستر کشت شده را آبیاری نمایید.

روی گلدان را با نایلون شفاف بپوشانید.

با گذشت ۷ الی ۱۴ روز از زمان کاشت، بذرها شروع به جوانه زنی می کنند.

با مشاهده جوانه زنی بلافاصله پوشش را از روی گلدان بردارید.

با ۴ یا ۶ برگی شدن گل های قرنفل، هریک از آنها را به گلدان بزرگتری انتقال دهید.

بعد از گذشت ۶ الی ۸ هفته از زمان کاشت آنها را به محیط بیرونی منقل کنید.

بیماری ها و آفات قرنفل :

این گیاه نسبت به آفات چندان حساس نیست اما به هر حال و بخصوص زمانی که گیاه به دلیل شرایط نامناسب محیطی از رشد مناسبی برخودار نیست آفاتی همانند شته، کنه های تارعنکبوتی و شپشک می توانند مشکلاتی را ایجاد کنند.

پژمردگی فوزاریومی یکی از بیماریهای این گیاه است که میتواند منجر به پژمردگی و خمیدگی برگهای این گیاه ، پژمرده شدن کل گیاه و از بین رفتن تمامی آن شود. به طور کل این گیاه به پوسیدگی طوقه (محل اتصال ساقه به ریشه که در نزدیکی سطح خاک است) حساس است و زیاده روی در آبیاری و زهکش نامناسب خاک و ماندگاری بیش از اندازه آب در خاک منجر به از بین رفتن این گیاه می شود.

بیماری های قارچی سفیدک پودری و بیماری زنگ(بروز لکه های ریز به رنگ نارنجی-قرمز بر روی برگها و ساقه ها) نیز از دیگر بیماری هایی هستند که بخصوص در صورت کمبود نور در محیط کاشت و خیس بودن برگسار در طی شب شیوع می یابند.

انواع قرنفل :

تقریبا یک نوع از گیاه قرنفل برای هر فضا و منطقه ای از باغ وجود دارد:

۱ – نوع معمول یک ساله این گیاه قرنفل چینی است.

۲ – انواع چند ساله قرنفل ها شامل: (D. plumarius) و (D. armeria) است. برگ های همه این گیاهان آبی خاکستری است و هر کدام تبدیل به رنگین کمانی از رنگ ها می شوند.

۳ – (D. barbatus): معمول ترین نوع قرنفل و گیاهی دو ساله است. این گیاه دارای گل های دوتایی و تکی است و توانایی دوباره سبز شدن از بذر خود را داراست.

۴- (D. x allwoodii) : بیشــترین دوام را دارنــــــد و دوره گل دهی آنها حداقل تا هشت هفته ادامه دارد. گل های این نوع از قرنفل ها به طور معمول دوتایی است و طول گیاه بلند است و مناسب گل شاخه بریده است.

خواص قرنفل :

۱- برای رفع سردرد مفید است.

۲- برای رفع تنگی نفس مفید است.

۳- ضعف اعصاب را درمان می کند.

۴- مقوی معده و جهاز هاضمه است .

۵- از سرطان جلوگیری کرده و حتی درمان کننده سرطان می باشد.

۶- نوشیدن یک فنجان چای قرنفل (میخک) بعد از غذا، گاز و درد معده را از بین می برد.

۷- رای رفع دندان درد و گوش درد یک قطره از اسانس آنرا و یا روغن آن را روی دندان بمالید و یا در گوش بچکانید.

۸- حالت تهوع و استفراغ را برطرف می کند، بدین منظور می توان ۲ قطره از اسانس آنرا را در یک لیوان ریخت و نوشید

۹- جویدن قرنفل بوی بد دهان را برطرف می کند ولی مواظب باشید که با زبان تماس نگیرد زیرا باعث سوزش زبان می شود.

۱۰- برای برطرف کردن دردهای رماتیسمی ۳ تا ۴ قطره روغن قرنفل را با ۵ گرم روغن بادام مخلوط کرده و روی قسمت های دردناک بمالید.منبع: سایت باغ شیشه ای و سپاهان و نازبو